در بدو ورود به کتابفروشی کتاب خاطرات آتدرس اینیستا را که روی پیشخان تازه‌ها می‌بینم به یاد بازی چند روز پیش با اسپانیا می‌افتم و داغ دلم تازه می‌شود. به همین دلیل پیش از آنکه نگاهی به آن بیندازم اول سراغ کتاب دیگری می‌روم: کتاب قطارباز، نوشتۀ احسان نوروزی.
قطارباز | احسان نوروزی | نشر چشمه | ۲۷۵ص | ۲۵۰۰۰ تومان
احسان نوروزی قبلاً سفرنامه‌ای نوشته بود با نام سفر با حاج سیاح. خاطرۀ همین کتاب وادارم می‌کند قطارباز را همان اول بردارم و ورق بزنم. کتاب در مجموعۀ ناداستان نشر چشمه منتشر شده. اگر داستان نیست پس لابد باز هم شرح سفر است، و این‌بار سفرهای ریلی. نگاهی به مقدمه می‌اندازم و صفحه‌های پایانی کتاب. از سفر ناگهانی‌اش نوشته و شرح داده چطور بدون مقصد دقیقی، صرفاً به قصد سفر کردن با قطار، به ایستگاه راه‌آهن تهران رفته و بلیت خریده. همچنین از چند منشأ علاقه‌اش به قطار نوشته؛ اسباب‌بازی‌های کودکی و تجربۀ خواندن رمان‌های جنایی که در قطار می‌گذرند و… در صفحه‌های آخر نامی از کاوه بیات، پژوهشگر تاریخ معاصر ایران، آورده و منابع تاریخی متعددی به فارسی و انگلیسی ذکر کرده است. گویا کتاب بیش از یک سفرنامۀ معمولی است. متن کتاب را ورقی می‌زنم؛ بله، گویا بخش زیادی از کتاب به تاریخچۀ ریل و راه‌آهن در ایران اختصاص دارد. کتاب یک‌جور سفرنامه و پژوهش تاریخی با قطار و دربارۀ قطار است.
یک سال در بهشت | آندرس اینیستا | آرمان امین | نشر چراغو | ۹۶ص | ۱۴۰۰۰ ت
اما گریزی نیست، باید به کتاب اینیستا برگردم. نام کتاب یک سال در بهشت است. جلد کتاب هم عکس شادی پس از گل اینیستا است. کدام گل؟ همان گل حماسی‌ای که استاد در نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان (فصل ۲۰۰۹-۲۰۰۸) به چلسی زد و در دقیقۀ ۹۳ منجی بارسا شد و خودش را در ذهن هواداران بارسا جاودانه کرد. خاطرم هست کتاب خاطرات دیگری هم از اینیستا منتشر شده بود با نام هنرمند. این ولی ربطی به آن کتاب ندارد و اصلاً زندگی‌نامه مفصلی نیست، فقط چند خاطره است از فصل به‌یادماندنی ۲۰۰۹-۲۰۰۸ در بارسلونا، اولین فصلی که پپ گواردیولا مربی بارسا شد و هر سه جام اصلی را بردند. کتاب به مناسبت پیراهن شماره هشت اینیستا شامل هشت اپیزود (یا خاطره) می‌شود. به نظر می‌رسد از زبان اسپانیایی هم ترجمه شده است.
آخرین قارون | اسکات فیتزجرالد | علی‌رضا کیوانی‌نژاد | نشر چشمه | ۲۲۸ص | ۲۲۰۰۰ ت
اغلب کتاب‌های پیشخان ادبیات داستانی جزو پرفروش‌های نیویورک‌تایمز هستند! در میان آن‌ها که در این لیست جا نداشته‌اند کتابی از نویسندۀ گتسبی بزرگ جلب توجه می‌کند: آخرین قارون. تا به حال ترجمه‌ای از این کتاب ندیده بودم. آخرین قارون آخرین اثر فیتزجرالد به‌شمار می‌رود. درواقع کار نوشتن کتاب به سرانجام نرسیده بود که فیتزجرالد درگذشت. کتاب در سال ۱۹۴۱ با ویرایش و زیرنظر ادموند ویلسن، منتقد و نویسندۀ بزرگ و دوست نزدیک فیتزجرالد، منتشر شد. داستان کتاب در دنیای هالیوود می‌گذرد و شرح موفقیت و قدرت گرفتن یک تهیه‌کنندۀ سینما است و جدال او با یکی از رقیبانش. فیتزجرالد این رمان را براساس شخصیت‌های واقعی نوشته و تنها نام‌های مستعار برای آن‌ها انتخاب کرده. در صفحات آخر کتاب جدولی از طرح رمان آمده که خود فیتزجرالد تدوینش کرده بوده. سرآخر اینکه طرح جلد کتاب شباهتی به جلد کتاب‌های داستانی ندارد.
خالی‌بند دنیای غرب | جان میلتون سینگ | حمید احیاء | نشر نیلا | ۹۶ص | ۱۲۰۰۰ ت
دوست و همراهم که ندیده بودم علاقه‌ای به نمایشنامه‌ها نشان بدهد، از همان اول راهش را کج کرد و سراغ قفسۀ ادبیات نمایشی رفت و با یک نمایشنامه به دست برگشت: خالی‌بند دنیای غرب. نام کتاب را در یکی از توییت‌های امیلی امرایی دیده بود: «اگه از مارتین مک‌دونا خوشتون می‌آد، این جان میلتون سینگ پدر سبک و سیاقیه که مک‌دونا می‌نویسه.» البته دوست من مک‌دونا را با فیلم‌هایش می‌شناسد و سبکش را می‌پسندد. پشت‌جلد را نگاه می‌کنم، توضیحی وجود ندارد جز عنوان انگلیسی: the playboy of west world. نامش را جایی خوانده‌ام. آها! این همان نمایشنامه‌ای است که فرنی گلس در فرنی و زویی حرفش را زده بود. نکته این که نویسنده اهل ایرلند است. دیگر تعلل را جایز نمی‌بینم و می‌روم یک نسخه هم من بردارم، اما همین یکی را داشتند. ترجمۀ نمایشنامه از حمید احیاء است و نشر نیلا منتشرش کرده، با همان مقوای نازک و پیزوری که برای جلد همۀ کتاب‌هایش استفاده می‌کند.
سیاست‌ورزی در ایران عصر صفوی | کالین میچل | حسن افشار | نشر فرهنگ جاوید | ۴۴۸ص | ۴۵۰۰۰ ت
تاریخ عصر صفوی انقدر جالب توجه است که حتا طرح جلدهای یکسان نشر فرهنگ جاوید هم موجب نمی‌شود سیاست‌ورزی در ایران عصر صفوی نادیده بماند. این یکی ترجمه‌ای است از حسن افشار که قبلاً هم کتاب‌هایی دربارۀ صفویه ترجمه کرده بود. کمی کتاب را ورق زدم و فهمیدم نمی‌شود با یک تورق مختصر از محتوای آن چیز خاصی فهمید، مگر اینکه دربارۀ عصر صفوی است! در توضیح سایت نشر هم چیز خیلی دقیق و خاصی نیست.
نگاه‌ها به ایران | کورین فورمان، کارمن پرزگونزالس، رضا شیخ | مهدی عراقچیان | نشر پرگار | ۹۶ص | ۱۵۰۰۰ ت
بخش کتاب‌های هنری در قرق سینما است. انتشارات دولتی علمی و فرهنگی مجموعه‌ای از تک‌نگاری‌ها دربارۀ فیلم‌ها را منتشر کرده، مجموعۀ سینمایی نشر چشمه هم بیش از پیش فعال شده، شورآفرین هم کتاب‌هایی دربارۀ سینماگران دارد. اما کتاب جالب توجهی که در بخش هنری دیدم کتاب نگاه‌ها به ایران بود. عنوان فرعی کتاب نشان می‌دهد که کتاب دربارۀ تاریخ و عکاسی و مردم‌شناسی است: «ایران پایان سدۀ نوزدهم میلادی، در مجموعه عکس‌های هوتس، کتابخانه دانشگاه لایدن هلند». کتاب سه عکاسی که عکس‌هایی از گذشتۀ ایران برداشته‌اند معرفی کرده: سوریوگین، هولتسر و هوتس. بعد عکس‌هایی از این سه عکاس آورده که نویسندگان کتاب (کورین فورمان، کارمن پرزگونزالس، رضا شیخ) بر هر کدام از عکس‌ها شرحی مردم‌نگارانه نوشته‌اند. کتاب خیلی مفصل نیست ولی به نظرم جذاب است. عکس‌ها هم با کیفیت نسبتاً خوبی چاپ شده‌اند، اما چیدمان خوبی ندارند و می‌شد در اندازۀ بزرگ‌تر منتشر شوند. نشر کتاب پرگار که کتاب را منتشر کرده به‌طور تخصصی بر کتاب‌های عکاسی متمرکز است.
ژورنالیسم تلویزیونی | مهدی شریفی، افشین امیدی | نشر تیسا | ۲۷۰ص | ۳۱۹۰۰ ت
آخرین کتابی که فرصت می‌کنم نگاهی به آن بیندازم کتاب ژورنالیسم تلویزیونی است – تألیف دکتر مهدی شریفی و افشین امیدی. نشر تیسا در وبسایتش نوشته: «کتاب ژورنالیسم تلویزیونی با تشریح مبانی فلسفی خبر، ارزش‌ها و سازمان‌های خبری و همچنین معرفت‌شناسی این دانش، پنجره‌ای تازه بر اساس آخرین منابع و تجربیات به روی علاقه‌مندان گشوده است.» کتاب کم‌وبیش به جنبه‌های مختلف ژورنالیسم تلویزیونی پرداخته؛ از سازماندهی تا شیوه‌های ارائۀ خبر و گزارش‌های تلویزیونی. کتاب دربارهٔ سلنسور هم حرف زده. البته تألیف انتشار کتاب به پیش از زمانی برمی‌گردد که جلو حضور کارلوس پویول را در برنامهٔ ورزشی بگیرند، پس حرفی از آن به میان نیامده!