طفلک جویس اگر در تهران این روزها بود برای انتشار کتاب‌هایش به دردسر نمی‌افتاد و مجبور نبود اولیس را به سیلویا بیچ بدهد تا منتشرش کند، اما لابد شاهکارهای او هم حتا گم می‌شد بین این همه کتاب‌های متعددی که هر روز منتشر می‌شوند. کتاب جویس را سیلویا بیچ منتشر کرد، همان کسی که مدیر کتابفروشی شکسپیر و شرکا بود. نمی‌شود گفت آنجا چه‌جور کتابفروشی‌ای بود، مثلش را اینجا نداریم – نه آن بزرگ‌های پررونق بهش شبیه هستند و نه آن کوچک‌های بی‌رونق. جلو پیشخان ایستاده‌ام و کتاب تازه‌ای روی پیشخان این چیزها را به فکرم می‌آورد.
سیلویا بیچ و نسل گمشده؛ تاریخچه‌ای از حیات ادبی پاریس در دهه‌های بیست و سی میلادی | نوئل رایلی فیچ | فرزانه طاهری | نیلوفر | 656 ص | 72500 تومان
انقدر عنوان فرعی کتاب کش‌دار و جزئی است که احتمالاً در یک نگاه کلی به کتاب چیز بیشتری دستگیرمان نخواهد شد، مگر غلط‌های تایپی‌ای که درجا به چشم می‌آیند و امیدوارم چشم من شانسی به یکی دوتا افتاده باشه، نه به‌خاطر تعدد این غلط‌ها (هرچند طرح جلد بد کتاب خلاف امید من را نشان می‌دهد). نویسنده سال به سال فضای روشنفکری پاریس را در دهۀ 1920 و 1930 شرح داده است. محور کارش هم شخصیت سیلویا بیچ و کتابفروشی شکسپیر و شرکا است که در آن سال‌ها به نوعی پناهگاه نویسندگان مدرن و جوان و جویای نام و اغلب امریکایی‌ای بوده که بعدها جریان ادبیات را تغییر داده بودند. عشاق جویس و همینگوی و فیلم نیمه‌شب در پاریس و چهره‌های ادبی مدرن و… با این کتاب عشق خواهند کرد. نوئل رایلی فیچ اساساً متخصص تاریخ روشنفکران نیمۀ اول قرن بیست در پاریس است. (عکس اصلی این گزارش مربوط به این کتاب است – بخشی از عکس دونفرۀ سیلویا بیچ و جیمز جویس در آستانۀ شکسپیر و شرکا)
در باب مشاهده | جیمز الکینز | فریناز صادقی شقاقی | حرفه نویسنده | 328ص | 39000 ت
داشتم یادداشت لیلی گلستان را می‌خواندم که نوشته بود پدرش از دیدن فلان نقاشی بوتیچلی چنان متأثر شده بود که پای تابلو در موزه زار گریسته بود. دوست کتابفروشم گفت گویا خاطرۀ مشابهی هم دربارۀ مسکوب خوانده. کتاب‌چرخ دیگری که نزدیک ما بود گفت نویسنده‌ای کتابی دارد دربارۀ اینکه چرا جلو نسخۀ اصلی نقاشی‌های بزرگ گریه‌مان می‌گیرد. بعد گفت اتفاقاً کتاب تازه‌ای از همان نویسنده منتشر شده به نام در باب مشاهده. اسم نویسندۀ مذکور جیمز الکینز است. کتاب را در نمایشگاه دیده بودم، اما گویا تازگی پخش شده. فکر کردم شاید کتابی است دربارۀ اینکه چطور آثار هنری را نگاه کنیم یا همچین چیزی. اما مقدمه را که خواندم فهمیدم ماجرا جالب‌تر از این‌هاست: این کتاب «کتابی است دربارۀ دیدن هر چیزی، در مورد اینکه چگونه با دقت و حوصلۀ بیشتر به اطراف خود نگاه کنیم.». فصل‌های کتاب در دو بخش «ساخته‌های بشر» و «ساخته‌های طبیعت» آمده‌اند و عنوان هر فصل با عبارت «چگونه نگاه کنیم به…» شروع می‌شود و در ادامه هم نام چیزی به آن اضافه شده: تمبرهای پستی، یک نقاشی رنگ روغن، یک متن چینی و ژاپنی، یک نقشه، داخل چشم خود، علف هرز، صورت انسان و…
آن‌چنان که بودیم | لیلی گلستان | حرفه هنرمند | 338ص | 28000 ت
از یادداشت لیلی گلستان گفتم. یادداشت را در کتابی دیدم که تازگی از او چاپ شده. آن‌چنان که بودیم درواقع یادداشت‌های کوتاه او در نشریات است و اغلب دربارۀ هنرمندان و روشنفکران و آثار هنری و چیزهای دیگر. جوانِ کتاب‌چرخ وسط حرف‌هاش گفت به نظرش کتابسازی است. عجب!
شاقول اندیشه؛ آموزش کاربردی منطق کلاسیک بر پایۀ داستان‌های کوتاه | سید محمد حسینی‌نژاد | ققنوس | 392ص | 35000 ت
با کتاب‌چرخ وارد بحث نشدم. کتاب شاقول اندیشه دستش بود و تاریخ فلسفه قرن نوزدهم (هر دو کتاب تازه‌اند). گفتم لابد زور زبانش از من بیشتر است. شاقول اندیشه کتاب جالبی به نظرم آمد. نویسنده اصول منطق ارسطویی را به شیوۀ تازه‌ای توضیح داده. در مقدمه نوشته یکی از سختی‌های آموختن منطق این است که همیشه اول تعریف‌های پیچیدۀ منطق ارائه می‌شود و بعد تازه به مثال‌ها می‌رسیم. او در این کتاب برعکس عمل کرده. یعنی اول هر فصل و بحث داستانی نقل کرده و بعد این اصول را بر اساس آن داستان شرح داده. داستان‌ها هم بعضاً از شازده کوچولو و گلستان سعدی و آثار عبید زاکانی است و باقی به نظر می‌رسید از نویسنده.
تاریخ فلسفه قرن نوزده؛ دورۀ نظام‌ها (1850-1800) | امیل بریه | اسماعیل سعادت | نشر هرمس | 478ص | 50000ت
تاریخ فلسفه امیل بریه نیازی به ورق زدن ندارد. چون بخش‌های دیگری از آن قبلاً منتشر شده و فلسفه‌خوان‌ها با آن آشنا هستند. قبلاً مجلدهای مربوط به قرن هفدهم و هجدهم منتشر شده بود. حتا سال‌ها پیش از انقلاب علیمراد داوودی و یحیی مهدوی بخش‌های مربوط به دورۀ یونانی و دورۀ انتشار فرهنگ یونانی و تاریخ فلسفۀ قرون وسطی و دورۀ تجدد را ترجمه و منتشر کرده بودند. کتاب از «حرکت سنتی مذهبانه» آغاز و با «ایدئالیسم ایتالیایی» تمام می‌شود.