پیشخان تازه‌ها – کاغذ، رسانه کتاب

در راه کتابفروشی خبر را می‌خواندم؛ به گزارش وال‌استریت ژورنال «کاخ سفید خواستار دریافت گزینه‌های نظامی علیه ایران شده بود». خاطرم به حرف‌های جوزف کمپل در گفت‌وگو با بیل مویزر افتاد: «[جرج] واشنگتن می‌گوید “ما در نتیجۀ انقلابمان، خود را از درگیری در آشوب اروپا بیرون کشیده‌ایم.” کلام آخرش این است که ما وارد اتحادهای خارجی نمی‌شویم. ما تا جنگ جهانی اول به این کلمات پایبند بوده‌ایم. از آن پس اعلامیۀ استقلال را کنار گذاشتیم و به فتح کرۀ زمین توسط بریتانیا پیوستیم.» (از کتاب قدرت اسطوره، جوزف کمبل، ترجمۀ عباس مخبر، نشر مرکز، ص 57). چند روز پیش بین اخبار خواندم که شاپور اعتماد کتاب تازه‌ای ترجمه کرده است که به درک جنگ سرد امریکا و با ایران کمک می‌کند.

کتاب فرمان و دیوان گویی بسط همان حرف‌های جوزف کمبل است. نویسندۀ کتاب پری اندرسن، مورخ و نویسندۀ انگلیسی، است که قبلاً هم از او کتاب‌های ترجمه شده. نگاهی به مقدمه می‌اندازم. اندرسن در این کتاب توضیح می‌دهد چطور هر دو جناح سیاسی امریکا به «اشتراک بینش و استمرار اهداف در ادارۀ امور امپراطوری» رسیده‌اند. دنبالۀ حرف کمبل را در همان مقدمه می‌یابم: «[نظام سیاسی امریکا] درست برخلاف طرح و نظر بنیانگذاران امریکا- به طور روزافزونی قدرتی عملاً فارغ (و از هفت دولت آزاد) در ختیار قوۀ مجریه گذاشته است تا به امور خارجه بپردازد.» کتاب دو بخش دارد؛ «فرمان» به سازندگان امپراطوری می‌پردازد و «دیوان» به مشاوران آن. پشت جلد کتاب هم جمله‌ای از مقدمه آمده که رویکرد کتاب را به طور خلاصه توضیح می‌دهد: «زمانی صلح جهان صلاح امریکا بود، اکنون صلاح امریکا صلاح جهان است.» (تصویر اصلی این متن دربارۀ این کتاب است – پرترۀ پری اندرسون)

رفتم سراغ پیشخان ادبیات. چند رمان تازه را برمی‌دارم و از ترس قیمت‌ها درجا برمی‌گردانم سرجایشان. بین کتاب‌ها چشمم به کتاب روشنگری شگفت‌انگیز پرفسور [پروفسور؟] کاریتا می‌افتد. طرح جلد کتاب همانقدر بد است که طرح جلد کتاب‌های دیگر نشر نیلوفر، اما جمله‌ای در تصویر جلد نظرم را جلب کرده: «داستانی دربارۀ مکتب‌های سیاسی». گویا یک نویسندۀ دیگر هم مانند یوستین گوردر قیمه‌ها(فلسفه) را ریخته تو ماست‌ها(ادبیات). مانی صالحی علامه، مترجم کتاب، تا جایی که دیده‌ام علائقش را در ترجمه دنبال می‌کند. ناشر از یاسر میردامادی تشکر کرده که کتاب را برای ترجمه پیشنهاد داده. کتاب را جدی‌تر ورق می‌زنم. نویسنده را نمی‌شناسم، اما از مقدمه مشخص است که استاد فلسفه و در این زمینه صاحب نظر است. دو صفحۀ اول داستان را هم می‌خوانم. کتاب یک رمان ضدآرمانشهری است که در آن پروفسوری را همان اول داستان دستگیر می‌کنند. گویا این پروفسور در رمان به کشورهای مختلف سفر می‌کند و طبعاً روایت با شرح ماجراهایی دربارۀ سیاست و فلسفۀ سیاسی ادامه پیدا می‌کند.

هنوز دو ماه از انتشار تازه‌ترین نمایشنامۀ مارتین مک‌دونا در انگلستان نگذشته، ترجمه فارسی‌اش منتشر شد. نشر بیدگل در طرح جلد این نمایشنامه هم، مثل نمایشنامه‌های دیگری که منتشر کرده، از عکس اجرای نمایشنامه استفاده کرده؛ مرد جوانی با لباسی قرن نوزدهمی به تن. همین مختصری که از طراحی صحنه و لباس می‌بینم مشتاق می‌شوم آن را بخوانم. ورقی می‌زنم و کمی زیر و رو می‌کنم کتاب را. پشت جلد توضیح داده که شخصیت‌های نمایشنامه هانس کریستین اندرسون و چارلز دیکنز هستند. شخصیت دو استاد در این نمایشنامه مثبت نیست و با دو شرور طرفیم! گویا ماجرای نمایشنامه دربارۀ استعمار است.

شبکه آفتاب (شماره 45، دی ماه 1397) | 20000 تومان

شمارۀ جدید مجلۀ شبکه آفتاب منتشر شده. بخش مطبوعات کتابفروشی رو نگاه می‌کنم، اما خبری نیست. از راهنمای کتاب کمک می‌گیرم. دقیقاً جلو چشمم بود و ندیدمش، چون من فکر می‌کردم مثل همیشه در قطع بزرگ چاپ می‌شود، اما رقعی چاپ شده. این شماره قرار است ویژه‌نامه‌ای باشد برای داستان و جستار. تیتر روی جلد این است: «چه خواهد شد؟» فهرست رو نگاه می‌کنم. مطالب این شماره دو بخش دارد: جستار و داستان. از عنوان جستارها به نظر می‌رسد که بعضی از آن‌ها سعی دارند به پرسش «چه خواهد شد؟» پاسخ بدهند. اما نمی‌دانم. به هر حال، ورق می‌زنم مجله را. معلوم است که برای این شماره خیلی زحمت کشیده‌اند. از نویسنده‌های درجه اول جهان و ایران داستان و جستار اختصاصی گرفته‌اند. بعضی هم اختصاصی نیستند. نویسندگان ترکیه‌ای هم حضور پررنگ دارند. کورکوف، هوشمندزاده، اکینجی، مرعشی، همُن، خدایی، کوبو آبه، خورشیدفر و… نویسندگان جستارها و داستان‌ها هستند. بین داستان‌های یک داستان هم از ژوزه ساراماگو هست که با ترجمۀ نازنین دیهیمی منتشر شده. مجله را برمی‌دارم و راه می‌افتم.

پیشخان کتاب تازه